Kakelpraat Pasen: kippen kleuren de eieren zelf
Kippen leggen witte en bruine eieren, dat wist je al. Maar wist je ook dat je aan de oorlelkleur van de kip kan zien of ze bruine of witte eieren legt? Hennen met witte oorlellen leggen witte eieren, hennen met rode oorlellen leggen dus bruine eieren in allerlei tinten en…..jawel…soms ook groene, blauwe of olijfkleurige eieren! Terwijl in veel huishoudens en op basisscholen vlak voor Pasen op allerlei manieren witte eieren worden geverfd en versierd zijn er dus kippenrassen die zelf hun eieren een kleurtje geven.
Bruine eieren
De meeste kippenrassen met rode oorlellen leggen licht bruine eieren, soms zijn deze bijna wit, maar bv. de Barnevelder legt echt bruine eieren en de Welsummer legt bruine eieren met donkerbruine stipjes. De Franse Marans spant de kroon met zeer donkerbruine eieren. De bruine schaalkleur ontstaat doordat tijdens de schaalvorming in de eileider in meer of mindere mate bruin pigment, protoporfyrine, wordt toegevoegd.
Blauwe en groene eieren
Maar hoe zit dat dan bij de blauwe en groene eieren? Ook hier speelt een pyrrol (kleurstof) een rol, namelijk biliverdine, een galkleurstof. Kippen die blauwe tot groene eieren leggen dragen het gen Oöcyaan. Dit gen is de oorzaak, dat de groene galkleurstof in de schalen en schaalvliezen van de eieren terecht komt. Hierdoor fungeert het als ware als een pigment, wat weer resulteert in vele verschillende tinten blauwe en groene eieren. We noemen de kippen met dit gen ook wel groenleggers, blauwleggers of paasei-leggers (Easter-eggers) .
Dominant kleurgen
Kippen met het gen Oöcyaan in zich, hebben dat doorgegeven gekregen van hun ouders. Daarnaast is dit gen ook nog eens dominant. Dat wil dus zeggen, dat de kuikens van deze kippen, naar alle waarschijnlijkheid ook gekleurde eieren gaan leggen, ook als dit een kruising is met een kip die witte of bruine eieren legt. Er is echter wel een groot verschil als je een kip met het gen O kruist met een kip, die witte eieren legt, of juist een kip die bruine eieren legt. Een kruising met een kip die namelijk witte eieren legt, zal blauwe eieren geven, waar een kruising met een kip die bruine eieren legt, groene eieren zal geven.
Groen is net zo lekker
Los van de kleur van de eierschaal, is er eigenlijk geen enkel verschil tussen groene, blauwe, witte of bruine eieren. De binnenkant is hetzelfde als de ‘normale’ eieren en ook de smaak is hetzelfde. Alleen de eierschaal wil wel eens iets dikker zijn, waardoor de kans dat schadelijke bacteriën een ei binnendringen, een stuk kleiner is. Helaas is de veel gehoorde opmerking dat groene eieren minder cholesterol bevatten een fabel.
Diverse rassen zijn kleurleggers
Kippenrassen met het Oöcyaan-gen zijn de Araucana (een Chileens hoen met vaak oortoefjes en een bolstaart), de Ameraucana (Araucana waar de oortoefjes uit zijn gefokt omdat deze aan een lethaal gen gekoppeld zitten, waardoor een deel van de kuikens niet levensvatbaar is)), de Nederlandse Schijndelaar (gefokt uit de Araucana, het Sumatra hoen, het Brabantse boerenhoen en de Leghorn) en de Cream legbar (een Plymouth Rock kruising met leghorn en Araucana).
Een aparte groep vormen de olijfleggers. Dit is geen ras maar een F1-kruising van groenleggende hennen met een haan van een ras dat donkerbruine eieren legt, bijvoorbeeld een Marans- of Barnevelderhaan. Het resultaat zijn olijfkleurige of kaki-kleurige eieren.
Fijne paasdagen en tik een gekleurd eitje!
Hans Krudde
(op de foto van links naar rechts: boven: Araucana, Marans, Marans,Orpington, Australorp, onder: Olijflegger, Schijndelaar, Olijflegger, hybride legkip, Schijndelaar)
